NHÂN CHI SƠ TÍNH BẢN NGHIỆP (PHẦN 1)

Phần 1: Nghiệp là gì?

Nghiệp (karma) hầu hết nếu chúng ta có quan tâm về tâm linh đều biết nó là gì (Cứ search google là hiểu ngay) nên tôi cũng không chủ ý viết về nó quá chi tiết như một học thuật bởi nó quá thừa mứa. Tôi chỉ đưa nó về một định nghĩa chung nhất và phân loại các Nghiệp theo tiêu chí phù hợp để làm rõ chuyên đề này thôi.

Định nghĩa về Nghiệp (karma) mà các giáo lý hay đề cập chung nhất ngắn gọn là : "Nghiệp luôn được bắt nguồn từ những tạo tác của tâm (ý) thông qua những hoạt động của thân, miệng và ý, gọi chung là tam nghiệp"

Nghiệp nếu chia về tính chất sẽ là 03 loại: Thiện Nghiệp, Ác Nghiệp và Nghiệp không thiện không ác. Về hai loại đầu thì khá rõ ràng nhưng loại thứ 3 thì tôi sẽ nói rõ hơn về nó cũng là để hiểu rõ hơn về định nghĩa Nghiệp ở bên trên: "Những hành động có tâm ý (phát sinh từ tâm) mới gọi là Nghiệp". Ví dụ: Khi ta đi bộ, ta vô ý ta đạp chết một con vật mà ta cũng không hề hay biết chi cả. Rõ ràng ta không có tâm ý sát sinh gì trong đây hết nên hành động này không gọi là Nghiệp mà trong giáo lý họ gọi là hành động duy tác (Kriyà). Nhưng khi ta nghe một tiếng "bép" và ta nhìn xuống chân ta thấy mình đạp chết con vật đó và ta biết mình vừa sát sanh thì nó là Nghiệp không thiện không ác (Duy tác Nghiệp).

Nghiệp chia theo riêng - chung gồm Biệt Nghiệp (nghiệp cá nhân) và Cộng Nghiệp (nghiệp cộng đồng)

Nghiệp chia theo thời gian gồm Nghiệp Cũ (nghiệp đã được tích lũy từ nhiều đời sống quá khứ, và hiện tại nó đã chín muồi thành những đặc thù) và Nghiệp Mới (nghiệp mà bạn đang tạo trong kiếp sống này). Trong Tương Ưng Bộ Kinh, Đức Phật thuyết: "Mắt, tai, mũi, lưỡi, thân và ý hiện nay là nghiệp cũ. Các hành động của mắt, tai, mũi, lưỡi, thân và ý trong hiện tại là nghiệp mới"

Nghiệp chia theo tiến trình gồm Định Nghiệp (các nghiệp nhất định sẽ đưa đến kết quả ngay) và Bất Định Nghiệp (Là nghiệp không dẫn đến kết quả ngay, hoặc kết quả sẽ thành tựu trong thời gian bất định nào đó)

Nghiệp chia theo năng lực gồm:
- Tập quán Nghiệp ( Là nghiệp được huân tập bởi một thói quen trong đời sống hàng ngày).
- Tích lũy nghiệp: ( Là các nghiệp được tích lũy dần từ nhiều kiếp sống)
- Cực trọng nghiệp ( Là các nghiệp gây ấn tượng xấu ác cực mạnh đánh sâu vào trong tâm lý của chúng ta như giết người chẳng hạn)
- Cận tử nghiệp (Là nghiệp lúc sắp chết hay những sức mạnh tâm lý của con người trước lúc tắt thở)

Ngoài ra theo giáo lý về nghiệp, một nhân không thể tạo thành một quả, mà phải có các duyên phụ trợ. Cho nên, nói đủ phải nói là nhân - duyên - quả. Duyên là tác nhân phụ làm cho nhân chính thành quả. Nó tạo ra sự phức tạp của nghiệp mà nhiều người hay ca thán "Thật sự có nhân quả hay không?" khi thấy lắm người sống ác nhưng lại giàu sang phú quý, còn người sống hiền lành lại bất hạnh chẳng hạn. Một số trường hợp chưa xảy ra là do Duyên chưa tới hay chưa đủ thôi. Đến lúc đủ Duyên thì bắt buộc nó phải tới không chạy đâu được cả.
.
(Còn tiếp)