Lời giới thiệu: Một nghệ sĩ với một bút danh nào đó đều là một sự gửi gấm riêng mình về chính mình. Bút danh như là thương hiệu của người nghệ sĩ, nó vừa như logo, vừa như slogan cũng như giá trị cốt lõi mà thương hiệu muốn hướng tới. Và bút danh dù vô tình hay cố ý đều ám vào cuộc đời người nghệ sĩ cả về cuộc sống lẫn bước đường nghệ thuật của họ. Như tôi - Thương Hàn Thi Sĩ - nghe cái tên là đã thấy độ hùng dũng của nó rồi hehe.
.
Bút danh "Trầm Tử Thiêng" cũng hình như theo quy luật này. Khi Ông đặt bút danh này với mong muốn gì của riêng Ông thì tôi không biết nhưng tôi thấy nó lại phù hợp với cuộc đời cùng sự nghiệp sáng tác của Ông đến kỳ lạ. Đó là 03 chữ "Trầm" + "Tử" + "Thiêng". Và tôi xin phép được viết về Ông với chính 03 chữ này.
----------------------------------------------
Tôi sẽ viết về chữ "Tử" trước. Tử là từ Hán Việt chỉ về "Cái Chết" trong sinh ly tử biệt. nó cũng là màu Tím - một màu cao nhất về sắc độ trong phổ ánh sáng. Trước khi viết về từng ý riêng về chữ Tử này thì tôi lại muốn kể về một câu chuyện trước. Đó là một buổi ngồi nhậu và nói chuyện với Đỗ Cao Sang - tác giả của cả ngàn bài thơ về lịch sử và các nhân vật lịch sử.
Chúng tôi nói chuyện về Đạo và Đời. Nói chuyện về lịch sử Việt Nam và những hệ lụy của lịch sử. Ở Đỗ Cao Sang là một hình ảnh chàng trai dấn thân và chấp nhận hệ quả của sự dấn thân của chính mình (Chuyên đề âm nhạc nên tôi cũng không muốn kể quá nhiều về cuộc sống cá nhân). Tôi chỉ nhớ Sang có nói về sự chia rẻ Việt Nam và có nhiều nhận định của riêng mình, riêng tôi thì có bổ sung cho Sang một ý như thế này:
Việt Nam chia rẻ và khó hòa hợp không thuần là ý thức hệ không mà bởi nợ máu đôi bên từ Cộng Sản đến Cộng Hòa tạo cho nhau quá lớn. Nhất là những người có người thân chết trận hoặc cuộc đời họ phải trải qua cải tạo hay tù ngục. Tôi nói với Sang. tôi có những người thân và những người quen cả hai chiến tuyến. Những người không bị vướng những điều kể trên thì họ dễ trung dung và dễ hòa giải hơn nhiều so với những người đã bị dính nặng vào nó. Sự hòa hợp và hòa giải Việt Nam sẽ còn cần rất nhiều thời gian khi cả hai phía phải thật tâm nhìn nhận những vấn đề thực có của lịch sử Việt Nam.
Tôi viết câu chuyện này trong chuyên đề Trầm Tử Thiêng để muốn nói nhạc sĩ Trầm Tử Thiêng là một người lính Cộng Hòa và phải trải qua lao tù từ các trại cải tạo Cộng Sản lẫn các trại tị nạn khi vượt biên. Nhưng trong âm nhạc của Trầm Tử Thiêng khi viết về cuộc đời, thân phận và những khoảng khắc mất tự do này lại hoàn toàn không "cay cú" hay "uất hận" nhiều. Đó là một nét vô cùng "vượt thoát" của Ông so với nhiều ca sĩ của cả hai chiến tuyến (Đời tư hải ngoại của Ông thì tôi không bàn bởi nhiều hoàn cảnh cần phải phát ngôn hợp đám đông để tồn tại nhưng tác phẩm thường là phần hồn của người nghệ sĩ lại thể hiện rõ tâm tư và tầm vóc của Ông).
Nên chữ "Tử" của Ông là một chữ rất hay ở cả hai khía cạnh suy tư thân phận và cả sắc độ cao vút của màu Tím. Thôi đến phần nghe nhạc vậy:
"Hành ca trong nông trường oan nghiệt" về trại tù cải tạo Cộng Sản là một bài hát nếu đúng phải là một bài ca cay nghiệt. Nhưng âm nhạc và lời ca của Ông lại không quá căm phẫn và nghiệt ngã như nhiều tác phẩm tương đương như vậy.
(Mẹ Hậu Giang)
"Dứt bão bắt đầu nước mắt" là bài hát về giai đoạn lênh đênh trên biển khi vượt biên trốn ra hải ngoại:
https://nhac.vn/dut-bao-bat-dau-nuoc-mat-khanh-ly-sodXrOw
"Có tin vui giữa giờ tuyệt vọng" là bài hát đời sống trong trại tị nạn
(Bên em đang có ta)
